Een artikel van Ds. J.R. Visser
Dit is het eerste artikel in een serie. Het tweede deel is hier terug te vinden.
Enkele opmerkingen bij 1 Korinthe 15:3 en 2 Korinthe 5:21 en de achtergrond van Leviticus 16.
Inleiding
Is de Here Jezus in onze plaats gestorven? Heeft Hij in de plaats van de gelovigen de straf gedragen? Heeft Hij voor wie in Hem gelooft en met Hem leeft als zijn of haar Heer de schuld aan God betaald?
Dat dit niet zo zou zijn wordt o.a. op sociale media gepropageerd. Door mensen die zich christen noemen en anderen ervan willen overtuigen dat Christus niet het oordeel van God gedragen heeft aan het kruis.[1] Bekende theologen in ons land die ook bewerend dat jezus Christus niet Gods toorn tegen de zonden gedragen heeft, zijn H. Wiersinga[2], C.J den Heyer[3] en R. Sonneveld.[4]
Dit artikel is vooral ontstaan vanuit de verwarring die mensen zaaien onder gelovigen door te zeggen dat je nergens in de Bijbel leest dat Christus in onze plaats de straf gedragen heeft. Hierover zou een heel dik boek te schrijven zijn. Er zijn ook meerdere boeken juist tegen de ontkenning van Christus lijden in onze plaats geschreven geschreven.[5]
Er is ook een goede beschrijving verschenen over het debat ten aanzien van de verzoening in Nederland in de 20e eeuw.[6]
In deze artikelen geef ik vanuit 2 teksten uit de brieven aan de Korintiërs een doorkijkje dat genoeg oplevert om een duidelijk antwoord te geven op de vraag of Christus in de plaats van de gelovigen de straf gedragen heeft. De twee teksten zijn 1 Korinthe 15:3 en 2 Korinthe 5:21
1 Korinthe 15:3
Een belangrijke samenvatting
We komen in de Bijbel meerdere keren korte samenvattingen tegen die de kern van het evangelie aanduiden. We zien dat bijvoorbeeld bij de Here Jezus als Hij aan Zijn leerlingen vertelt wat er met hem gaat gebeuren. Je ziet dat ook als Hij na Zijn opstanding Zijn leerlingen duidelijk maakt wat de betekenis is van wat Hij tot dan toe gedaan heeft.
Ik geef hieronder enkele voorbeelden.
Uit de mond van de Here Jezus in Markus 16:21: “Van toen aan begon Jezus Zijn discipelen te laten zien dat Hij naar Jeruzalem moest gaan en veel zou moeten lijden van de kant van de oudsten en de overpriesters en de schriftgeleerden, en dat Hij gedood zou worden en op de derde dag zou worden opgewekt.”
Na Zijn opstanding zegt de Here Jezus: “En Hij zei tegen hen: Dit zijn de woorden die Ik tot u sprak toen Ik nog bij u was, dat alles vervuld moest worden wat over Mij geschreven staat in de Wet van Mozes en in de Profeten en in de Psalmen. Toen opende Hij hun verstand zodat zij de Schriften begrepen. En Hij zei tegen hen: Zo staat er geschreven en zo moest de Christus lijden en uit de doden opstaan op de derde dag. “En in Zijn Naam moet onder alle volken bekering en vergeving van zonden gepredikt worden, te beginnen bij Jeruzalem.” Lukas 24:44-47
Uit de mond van Paulus komt in Handelingen 26 de volgende samenvatting: “En ik zei: Wie bent U, Heere? En Hij zei: Ik ben Jezus, Die u vervolgt. Maar richt u op en sta op uw voeten, want hiertoe ben Ik aan u verschenen: om u aan te stellen als dienaar en getuige zowel van de dingen die u gezien hebt als van die waarin Ik nog aan u verschijnen zal; en Ik zal u verlossen van dit volk en van de heidenen, naar wie Ik u nu zend, om hun ogen te openen en hen te bekeren van de duisternis tot het licht en van de macht van de satan tot God, opdat zij vergeving van de zonden ontvangen en een erfdeel onder de geheiligden door het geloof in Mij.”
Een bekende samenvatting van het evangelie lezen in Rom 1:16,17: “Want ik schaam mij niet voor het Evangelie van Christus, want het is een kracht van God tot zaligheid voor ieder die gelooft, eerst voor de Jood, en ook voor de Griek. Want de gerechtigheid van God wordt daarin geopenbaard uit geloof tot geloof, zoals geschreven is: Maar de rechtvaardige zal uit het geloof leven.”
Ook in 1 Korinthe 15 vinden we zo’n samenvatting. In de verzen 1-4: “Verder maak ik u bekend, broeders, het Evangelie, dat ik u verkondigd heb, dat u ook aangenomen hebt, waarin u ook staat, waardoor u ook zalig wordt, als u eraan vasthoudt zoals ik het u verkondigd heb, tenzij dat u tevergeefs geloofd hebt. Want ik heb u ten eerste overgeleverd wat ik ook ontvangen heb, dat Christus gestorven is voor onze zonden, overeenkomstig de Schriften, en dat Hij begraven is, en dat Hij opgewekt is op de derde dag, overeenkomstig de Schriften”.
Een van de dingen die opvalt is dat in al deze samenvattingen het om het werk van Christus gaat. Dat Hij gekomen is tot redding. Tot verlossing. In 1 Korinthe 15 wordt dan heel duidelijk gemaakt waarvan Christus de gelovigen is komen verlossen. Namelijk van de zonden. Dat was niet iets nieuws. Wie vanuit het werk van Christus terugleest in het Oude testament zal zien dat dit is volgens wat de Geest al eerder in het Oude Testament gezegd heeft. Bij de kern van het evangelie hoort dat Christus gekomen is om te sterven voor onze zonden. Het is in onze tijd met allerlei theorieën over de verzoening met God door Christus weer heel belangrijk om te zien wat dat ‘sterven voor onze zonden’ betekent. Wat is de inhoud van deze kern van het evangelie?
Het overgeleverde geloof
Paulus wijst de gemeente van Korinthe op de boodschap die Hij hen gebracht heeft. Dat is ook de inhoud van het evangelie. Het evangelie heeft een duidelijke en vaste inhoud. Het evangelie is niet een of andere creatieve boodschap die steeds weer verandert. Nee, het gaat om de vaste inhoud die Paulus de Korintiërs verteld heeft en die ook aan hem verteld is. Het gaat er om dat die vaste inhoud van het evangelie bewaard en geloofd blijft. Daarop kunnen de leden van de kerk elkaar aanspreken. Dat doet Paulus hier ook als hij de Korintiërs schrijft en gehoord heeft hoe bepaalde punten ten aanzien van het geloof en leven met Christus er op het spel staan. Hij maakt duidelijk dat je met de inhoud van het evangelie maar niet vrij kunt omgaan. De vaste inhoud er van zoals hij die gehoord heeft, zoals hij die in Christus’ naam verkondigd heeft, moeten blijven staan. Als je die aantast, ontkent, vervangt door eigen gedachte heb je een ander geloof. Geloof je in een andere Christus en helpt jouw geloof je niet als je voor God verschijnt.
Bij het echte geloof hoort dat je vasthoudt en leeft vanuit het evangelie zoals het vanaf Christus is overgeleverd. Zoals Paulus het door de Geest heeft overgeleverd. Zoals de Geest het in de Schrift heeft laten vastleggen zodat het vanuit de Schrift steeds weer verkondigd kan worden.[7] Bij de onmisbare overlevering voor het geloof die de Geest naar ons laat toekomen hoort ook dat Christus voor onze zonden gestorven is. Paulus duidt hier aan dat dit het sterven voor de zonden is “overeenkomstig de Schriften”.
Overeenkomstig de Schriften
Willen we de juist betekenis van de woorden: “Christus gestorven is voor onze zonden” vinden, moeten we dus terug naar de Schriften. Dat betekent terug naar het Oude Testament. Dat is voor Paulus en de christelijke kerk op dat moment “de Schriften”. In het oude testament wordt dus al verteld over de Man die komt om te sterven voor onze zonden.
Waar vinden we dit nu het duidelijkst in het Oude Testament? Dan komen we vooral bij Jesaja 53. We vinden bij Paulus door de overlevering een deel van het onderwijs van de Here Jezus zelf. Zoals Hij dat o.a. aan de Emmaüsgangers en de andere leerlingen op de dag van Zijn opstanding heeft gegeven. Zie Lukas 24:25-27, 44-47.
Laten we samen eens kijken wat we in Jesaja 53 lezen over de verhouding tussen het sterven van de Verlosser en de straf voor de zonden die weggedaan moet worden.
In een tabel wordt de verhouding tussen Jesaja 53 en 1 Korinthe 15:3 heel duidelijk:
Bij deze tabel heb ik de Herziene Statenvertaling gebruikt. Wanneer je als brontekst voor Jesaja 53 de Septuagint (Griekse vertaling van Oude Testament die in de tijd van de Here Jezus veel gebruikt werd) gebruikt en naast 1 Korinthe 15:3 legt, zie je veel overeenkomsten.[8]
De vergelijking tussen 1 Kor 15:3 en Jesaja 53 laat heel duidelijk zien dat het “overeenkomstig de Schriften” o.a. heel duidelijk in Jesaja 53 terug te vinden is. We krijgen daarvoor een overweldigend bewijs als we op de overeenkomsten letten. Dan moeten we nog de vraag beantwoorden wat “voor onze zonden” betekent.
Voor onze zonden
Wanneer we naar Jesaja 53 kijken is het belangrijk dat het hier duidelijk om een persoon gaat. Er is een persoon die dood gaat. Dat sterven van de Knecht lees je op de volgende manier in dit hoofdstuk:
Vs 5: “om onze ongerechtigheden verbrijzeld.
Vs 7: “als een lam werd Hij ter slachting geleid”.
Vs 8: “Hij is afgesneden uit het land van de levenden”.
Vs 9: “men heeft Zijn graf bij de goddelozen gesteld en Hij is bij de rijke in Zijn dood geweest”.
Vs 12 “omdat Hij Zijn ziel heeft uitgestort in de dood.”
Het is dus duidelijk dat we in Jesaja 53 profetisch lezen over de dood van de Verlosser. Hier wordt ook duidelijk wat het betekent als Paulus schrijft dat Christus voor onze zonden gestorven is. Het ‘voor ons’ betekent “overeenkomstig de Schriften” ook dat Christus in onze plaats gestorven is. Dat Hij voor ons de straf gedragen heeft!
Dat vinden we heel duidelijk terug in Jesaja 53:
Vs 4a,5: “Voorwaar, onze ziekten heeft Híj op Zich genomen, onze smarten heeft Hij gedragen. ….. Maar Hij is om onze overtredingen verwond, om onze ongerechtigheden verbrijzeld. De straf die ons de vrede aanbrengt, was op Hem, en door Zijn striemen is er voor ons genezing gekomen.”
Vs 6b: “Maar de HEERE heeft de ongerechtigheid van ons allen op Hem doen neerkomen.”
Vs 8b: “Om de overtreding van mijn volk is de plaag op Hem geweest.”
Vs 11b: “Door de kennis van Hem zal de Rechtvaardige, Mijn Knecht, velen rechtvaardig maken, want Hij zal hun ongerechtigheden dragen.”
Vs 12b: “omdat Hij de zonden van velen gedragen heeft en voor de overtreders gebeden heeft.”
Het is heel duidelijk dat het “voor ons” van 1 Korinthe 15±3 betekent dat Christus de straf in onze plaats gedragen heeft. De straf die wij verdiend hebben, was op Hem. Hij droeg die straf weg voor wie met hun leven en schuld tot Hem vluchten. Het is duidelijk dat de woorden “voor onze zonden” in 1 Korinthe 15 niet betekenen dat Christus door onze zonden de dood is ingegaan. Het gaat hier niet om een beschuldiging maar om het verlossende werk van Christus voor de gelovigen! Christus sterft niet alleen door onze zonden maar neemt door Zijn dood juist de straf op de zonden van de gelovigen weg. Het is namelijk de straf die ons de vrede brengt! Die de schuld wegneemt omdat Christus zich als schuldoffer gegeven heeft voor de gelovigen. Christus droeg de straf voor anderen om hen door Zijn dood daarvan te bevrijden. De belijdenis dat Christus in onze plaats de straf gedragen heeft.
Christus plaatsvervangend lijden, is een onmisbaar onderdeel van de het evangelie. Het is onopgeefbaar. Net zoals Zijn opstanding uit de dood. Het is ook zo’n geweldige blijk van Gods liefde voor zondaren!
[1] Een organisatie die daar heel erg mee aan de weg timmert is: Way of Grace. Dit gebeurt via de volgende website: https://wayofgrace.nl/ De initiatiefnemer van deze organisatie is Peter overduin. Hij is op dit punt ook heel actief op onder andere Facebook. Een ander persoon die op facebook heel erg uitdraagt dat Christus niet in onze plaats de straf die we verdiend hebben, heeft gedragen is Klaas Oordt
[2] Herman Wiersinga heeft in 1971 in de toenmalige Gereformeerde Kerken voor veel opschudding gezorgd met zijn dissertatie. Waarin hij ook verdedigde dat Christus niet in onze plaats geleden had en voor ons straf gedragen had.
Hieronder de verwijzing naar zijn dissertatie en ook na een boek dat hij iets later geschreven heeft vanuit zijn opvatting over het lijden. Het laatste boek is een biografische terugblik op die periode in zijn leven:
Wiersinga, H. 1971 De verzoening in de theologische discussie Kampen: Kok
Wiersinga, H. 1975 Verzoening met het lijden? Baarn: Ten Have
Wiersinga, H, 2016 Verzoening als affaire Utrecht: Kok
[3] Den Heyer, C.J. 1997 Verzoening Kampen: Kok
[4] Sonneveld, R. 2018 Het vergeten evangelie Amsterdam: Buijten & Schipperheijn
[5] Enkele voorbeelden daarvan zijn:
Ridderbos, H. 1972 Zijn wij op de verkeerde weg? Kampen; Kok
Wentsel, B 1973 Hij voor ons, wij voor Hem Kampen: Kok
Herderlijk schrijven 1977 Verzoening met God en mensen Kampen: Kok
Stott, J. 1997 Het kruis van Christus Novapres
Hoek, J. 1998 Verzoening daar draait het om. Kampen: Kok
Baarlink, H. 1998 Het evangelie van de verzoening Kampen: Kok
Packer, J.I, Dever, M (red) 2007 In my place condemned He stood Wheaton: Crossway
Wells, P 2008 De ergernis van het kruis De Banier
Gathercole, S. 2015 Defending Substitution Grand Rapids: Baker Academia
[6] Borger-Koetsier, H 2006 Verzoening tussen God en mens in Christus Zoetermeer: Boekencentrum
[7] Zie voor de discussie op dit punt vooral Hofman. T.M. 1998 Doorgeven of opgeven? Theologische School Apeldoorn
[8] Zie hiervoor Gathecole, Simon 2015 Defending Substitution Grand Rapids: Baker Academic